Dunia|Onderwijs|Advies

ONDERWIJS VAN DE TOEKOMST

LEREN IN DE 21e EEUW

Het verwerven van kennis en inzicht, nodig om de wereld om ons heen te begrijpen blijft het fundament van goed onderwijs. Een goede voorbereiding op de toekomst, op leven en werken in de 21^e eeuw, vraagt daarnaast om het goed leren toepassen van deze kennis en inzichten, om meer samenhang tussen verschillende vakgebieden, maar ook om meer aandacht voor de persoonsontwikkeling van leerlingen. Vaardigheden als kritisch, probleemoplossend en creatief denken en handelen, goed kunnen communiceren en samenwerken, digitale geletterdheid, informatie kunnen zoeken, selecteren én interpreteren worden steeds belangrijker in een wereld die snel verandert en waarin technologische ontwikkelingen elkaar snel opvolgen.

Betekenisvol onderwijs
Als je weet wáárom je iets leert en wat je er mee kunt spreekt het je veel meer aan, ben je gemotiveerder om aan de slag te gaan en is de leeropbrengst dus groter. Bij betekenisvol onderwijs gaat het erom dat je kinderen laat ervaren dat dat wat ze leren op school hen helpt bij het vinden van antwoorden op echte vragen en problemen die in de samenleving spelen. Werken vanuit aansprekende, herkenbare thema’s helpt hierbij. Naast inspelen op het dagelijkse leven van kinderen en de actualiteit maak je leren ook betekenisvol door terug te blikken (hoe deden ze dat vroeger/in de middeleeuwen eigenlijk?) en te kijken naar gebieden verder weg (hoe doen ze het daar?).

Onderwijsmethodieken waar al het bovenstaande in terugkomt zijn Onderzoekend en Ontwerpend Leren en Project Based Learning. 

Onderzoekend en Ontwerpend Leren
Kinderen hebben van nature een onderzoekende manier van leren, waarbij kennis, houding en vaardigheden in samenhang worden ontwikkeld. Onderzoekend Leren speelt in op deze natuurlijke behoefte om vanuit nieuwsgierigheid, betrokkenheid en verwondering op verkenning te gaan en uit te zoeken hoe de wereld in elkaar zit: Kun je zonder water sla laten groeien? Wat doe je bij een overstroming? Wat heeft de Tweede Wereldoorlog betekend voor mijn woonplaats of familie? (Leren) vragen stellen en ruimte nemen om op zoek te gaan naar antwoorden staan centraal bij Onderzoekend Leren, bij Ontwerpend Leren ligt de nadruk meer op het bedenken van een oplossing of product (bron: techniektalent.nu en van Keulen en Oosterheert, 2011).

Onderzoekend leren in het VO: Project Based Learning (PBL)
Een didactisch model rondom onderzoekend en ontwerpend leren die op het voorgezet onderwijs steeds meer aandacht krijgt is project based learning (PBL). Bij deze vorm van actief leren gaan leerlingen aan de slag met projecten waarbij een “real world problem”, een (complexe) vraag uit de samenleving, centraal staat. Leerlingen worden hierbij uitgedaagd om kritisch, probleemoplossend en creatief te leren denken. Ze verwerven zo niet alleen kennis en inzichten, maar leren ook waarom ze dit leren en hoe ze het kunnen inzetten!

Bij PBL wordt uitgegaan van zes samenhangende kerncompetenties, de zogenaamde “Deeper Learning Skills” (van M. Fullan et al), die niet ver af zitten van de eerdergenoemde 21^e-eeuwse vaardigheden.

1. Character (Karakter),
2. Citizenship (Burgerschap),
3. Collaboration (Samenwerken),
4. Communication (Communicatie),
5. Creativity (Creativiteit) en
6. Critical thinking (Kritisch denken).

“Deeper learning” wordt bereikt als de leerling in staat is om het geleerde (kennis én vaardigheden) toe te passen op nieuwe, levensechte en/of toekomstige, nog onbekende situaties, en onderweg haar/zijn eigen talenten, interesses en karakter(eigenschappen) ontdekt en verder ontwikkelt.

Om Deep Learning te bereiken is een andere rol van de leerkracht/docent wenselijk:

“[…] to change the role of teachers to that of activators of learning who design learning experiences that build on learner strengths and needs, create new knowledge using real-life problem solving and help all students identify their talents, purpose and passion.”