THEMATISCH ONDERZOEKEND LEREN
Kinderen hebben van nature een onderzoekende manier van leren, een natuurlijke behoefte om vanuit nieuwsgierigheid, betrokkenheid en verwondering op verkenning te gaan en uit te zoeken hoe de wereld in elkaar zit. Thematisch Onderzoekend en Ontwerpend Leren sluit hier naadloos op aan !
Thematisch Onderzoekend Leren: een doorlopende thematische leerlijn voor groep 5 t/m 8
Tessel van der Linde heeft een methodiek ontwikkeld rondom onderzoekend en ontwerpend leren waarbij de kerndoelen wereldoriëntatie en de 21e -eeuwse vaardigheden centraal staan. Het innovatieve aan deze werkwijze is dat er gewerkt wordt vanuit betekenisvolle thema’s waarbij er sprake is van een logische samenhang tussen de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek. Bij een onderwerp als ‘de stad’ gaat het dus niet alleen over wonen en werken in de stad (aardrijkskunde), maar ook over hoe en waar steden ontstonden in de Middeleeuwen (geschiedenis). Vanuit Natuur en Techniek kunnen we vervolgens uitzoeken hoe een huis gebouwd wordt, vroeger en nu. De relaties tussen de verschillende vakken worden met deze aanpak inzichtelijker en dit zorgt voor meer betekenis en diepgang rondom het leergebied “Oriëntatie op jezelf en de wereld”. De ontwikkelde thema’s sluiten aan bij de leef- en fantasiewereld van kinderen én de kerndoelen, en vormen samen een doorlopende leerlijn voor groep 5 tot en met 8. Daarnaast leveren de thema’s betekenisvolle contexten bij taal en rekenen. Een groot voordeel van deze manier van werken is dat onderzoekend leren zo geen apart vak wordt maar onderdeel is van het lesprogramma.
Methode loslaten hoeft niet…
Elk thema begint met het enthousiast en nieuwsgierig maken van de kinderen. Op die manier creëer je betrokkenheid. Naast het ophalen van voorkennis gaan ze aan de slag met onderzoeksvragen en het bedenken van een betekenisvol eindproduct. Vervolgens gaan de kinderen actief kennis vergaren, vaardigheden ontwikkelen én oefenen, en inzichten verwerven. De methode hoeft hierbij niet losgelaten te worden; bij het opdoen van kennis rondom het thema gebruiken we de aanwezige methoden voor aardrijkskunde, natuur & techniek en geschiedenis als basisbronnen. Hierdoor verwerven kinderen basiskennis en weet je als leerkracht zeker dat alle kerndoelen aan bod komen.
Bij het ontwikkelen en oefenen met vaardigheden baseren we ons op de ‘Cyclus Onderzoekend en Ontwerpend Leren’, het leerplankader W&T en de 21e-eeuwse vaardigheden van het SLO. Daarnaast hebben we vaardigheden rondom taal, techniek en beeldende vorming geïntegreerd in onze aanpak.
De rol van de leerkracht
De leerkracht heeft bij deze thematisch manier van werken meer een coachende rol; zij/hij leert en verwondert mee, stelt vragen, begeleidt het leerproces, legt verbindingen tussen de verschillende onderdelen van een thema maar ook tussen de thema’s zelf. Naast de begeleidende rol blijft de leerkracht de meerwetende partner. Door het geven van minilessen en het stellen van relevante vragen zorgt de leerkracht voor informatie die de kinderen nodig hebben.
Samen met de leerkrachten werken we gedurende een periode van twee jaar aan de thema’s voor de groepen 5-8. Aan het eind van het tweejarig traject ligt er een vierjarig programma rondom thematisch onderzoekend leren met vaste thema’s, waarin de kerndoelen wereldoriëntatie geborgd zijn.
Thematisch Onderzoekend Leren en Wetenschap en Technologie (W&T)
In 2020 worden alle basisscholen geacht aandacht te besteden aan Wetenschap en Technologie:
"Wetenschap en technologie (W&T) is een manier van kijken naar de wereld. Wetenschap en technologie begint bij de verwondering: waarom is de wereld zoals zij is? Vanuit die attitude komen vragen op of worden problemen gesignaleerd. De zoektocht naar antwoorden op die vragen en problemen leidt tot oplossingen in de vorm van kennis en/of producten. Deze oplossingen zijn tegelijk weer uitgangspunt voor nieuwe vragen."
~ Uitspraak Verkenningscommissie W&T
Thematisch Onderzoekend Leren is dé aanpak om op een betekenisvolle manier en vanuit betrokkenheid en nieuwsgierigheid van kinderen op zoek te gaan naar antwoorden op vragen, om de wereld beter te begrijpen. En tegelijkertijd te werken aan de ‘ontwikkeling in samenhang van houding, kennis en vaardigheden van kinderen’.